(*) Phiên âm Hán Việt: "Dao tưởng Công Cẩn đương niên. Tiểu Kiều sơ giá liễu." Hai câu thơ trong bài "Niệm Nô Kiều" của Tô Thức thời Bắc Tống. Bài thơ được viết năm 1082 sau công nguyên tại Hoàng Châu. Tương truyền Tô Thức hành văn mới lạ, bị quan liêu ghen ghét bịa chuyện gán tội biếm làm dân thường, âu sầu khôn nguôi, bèn du sơn ngoạn thuỷ tìm cảm hứng. Khi đến Xích Bích ngoài thành Hoàng Châu đã bị phong cảnh tráng lệ nơi đây tác động, nhớ về thời Tam Quốc hào hùng Chu Du dẫn quân đánh thắng trận Xích Bích và nuối tiếc thời gian trôi qua, do đó viết nên "Niệm Nô Kiều". Công Cẩn trong bài thơ ý chỉ Chu Du - vị tướng tài cầm quân đánh thắng trẫn Xích Bích, Tiểu Kiều chỉ vợ của Chu Du. Theo các nhà phê bình, chi tiết "Tiểu Kiều vừa bước kiệu hoa theo chồng" như một điểm nhấn, lấy mỹ nhân tô điểm anh hùng, làm rõ hơn phong thái phóng khoáng của Chu Du, cảnh xuân hoà hợp, tuổi trẻ đầy hứa hẹn. Bản dịch thơ hai câu trên được mình dịch lại theo thế lục bát dân tộc. Còn vì sao tác giả lại để tựa đề như vậy thì có lẽ do chương này chủ yếu nhắc về cô bạn thân tên Dư Kiều.
* * *
Dư Kiều là khuê mật tốt nhất thời đại học của tôi, ở cùng ký túc với tôi bốn năm, tôi nằm giường trên, cậu ấy nằm giường dưới.
Hay có người hỏi tôi sao lại gọi là "khuê mật tốt nhất", nói nôm na, chính là có phúc cùng hưởng, có hoạ cùng chịu. Không chỉ thế, khi các bạn bên nhau có thể châm chọc nhau, trêu ghẹo nhau, nhưng không bao giờ ghim nhau, còn lấy đó làm niềm vui.
Dư Kiều rất thích chọc ghẹo tôi, ví dụ như khi ăn tôi phát ra tiếng động rất lớn, cậu ấy sẽ tả lại thế này: "Nếu cậu ăn cơm với một con heo, mình nhắm mắt lại, sẽ không thể nào phân biệt được, đâu là heo, đâu là cậu."
* * *
Một hôm cậu ấy nói với tôi: "Sau này con gái của cậu sẽ rất tuyệt."
Tôi không hiểu, "Tại sao?"
Cậu ấy nói: "Ai cũng bảo con gái giống cha, Lâm Tri Dật đẹp hơn, con gái giống anh ấy nhất định rất đẹp."
Tôi khóc không ra nước mắt, vẻ ngoài của tôi lại bị xem nhẹ rồi!
* * *
Cậu ấy còn thích trêu chọc tôi, như sáng hôm Cá Tháng Tư, cậu ấy lấy một cái bánh quy đưa cho tôi, "Đây là bánh quy bạc hà mới của Oreo, cậu ăn thử xem thế nào."
Tôi cắn một miếng, có cảm giác mát lạnh, "Ừm, không tệ."
"Thật sự không tệ à?"
"Thật sự không tệ." Tôi cắn tiếp một miếng nữa.
Cậu ấy bắt đầu cười lớn, cười xấu xa, cười khiến tôi không sao hiểu nổi.
"Cậu thật sự chưa nếm ra vị kem đánh răng à?"
"Gì cơ? Kem đánh răng?" Lúc này tôi mới nhận ra mình đang bị trêu chọc.
Dư Kiều thấy vẻ mặt ngốc ngếch của tôi, cười thêm một tràng nữa, sau đó nói: "Đúng vậy, mình đổi kem kẹp giữa bánh quy thành kem đánh răng, cậu lại không hề phát hiện! Tài nữ khoa văn cậu đây thật sự là một kẻ ngốc!"
Ài, sáng dậy nên xem lịch, ai biết hôm đó là ngày Cá Tháng Tư đâu chứ?
* * *
Thời đại học, Dư Kiều là một "mọt phim Hàn", mọi chuyện về sao Hàn, phim Hàn đều tinh thông biết tuốt, đồng thời cậu cũng thích truyện tranh, vì thế nên đầu giường cậu ấy có dán một tấm poster lớn của một nhóm nhạc nam đang hot bên Hàn Quốc và mỹ nữ trong truyện tranh của Du Tố Lan. Người trong ký túc xá chúng tôi đều trêu cậu ấy là "B&B", tức là "Beauty and Beast".
Dư Kiều khinh thường chúng tôi không biết thưởng thức nghệ thuật, nói: "Trai đẹp như vậy sao có thể là thú hoang cơ chứ? Thẩm mỹ của các cậu nhất định là thẩm mỹ của người ngoài hành tinh."
Chúng tôi hỏi cậu ấy, trong mấy anh đẹp trai này, cậu thích ai nhất?"
Cậu ấy nói: " Mình thích hết, trong đó thích anh nhảy đẹp này nhất." Cậu ấy vừa nói vừa chỉ vào một người trong đó.
Tôi nói: "Nhưng mà, chẳng lẽ cậu không thấy người nhảy giỏi nhất là người xấu nhất sao?"
"Vẻ ngoài là thứ yếu, quan trọng là có tài!"
Trưởng phòng nói: "Nhưng rõ ràng cậu vừa bảo bọn họ đều rất đẹp trai."
Dư Kiều thanh minh: "Tuy bọn họ đều rất đẹp trai, nhưng mình thích bọn họ vì đổ trước âm nhạc của họ, mình không thuộc team nhan sắc, mình là team tài hoa."
Tôi nói: "Mình lại thuộc team nhan sắc, nhưng sao nhan sắc của đối tượng của mình lại không được đẹp cho lắm vậy chỉ?"
"Đinh Ninh!" Nhóm người trưởng phòng đồng loạt trợn mắt nhìn tôi, đối tượng bị công kích lập tức chuyển từ Dư Kiều thành tôi.
Được rồi, tôi ngoan ngoãn ngậm miệng lại.
* * *
Dư Kiều không thuộc team nhan sắc nhưng lại là một đại mỹ nữ, vẻ ngoài rất ưa nhìn, ưa nhìn đến đâu ấy hả?
Đẹp đến nỗi -- nếu cậu ấy đến lớp tự học buổi tối một mình, có thể đưa một đám con trai về, như những cái đuôi nhỏ theo sau lưng cậu ấy. Không phải tôi nói quá, ở khoa kỹ thuật nam thừa nữ thiếu này, con gái xinh đẹp như Dư Kiều quả thật là rất hiếm.
Tôi đề nghị với cậu ấy: "Thay vì đến lớp tự học buổi tối, chi bằng học ngay trên giường. Hiệu suất như nhau." Sau khi Lâm Tri Dật tốt nghiệp, không còn ai giành chỗ tự học cho tôi nữa, tôi toàn tự học trên giường.
Dư Kiều liếc tôi, "Đó là bởi vì kĩ năng trên giường của cậu tốt."
Tôi siêu bấn, lời của cậu ấy nhất định còn có ý khác!
* * *
Đừng thấy Dư Kiều nói chuyện tuỳ tiện như vậy, thật ra cậu ấy là một cô gái rất ngoan, nghiêm túc giữ lời hứa với ba mẹ -- thời đại học tuyết đối không yêu đương. Vì vậy, cho dù con trai có theo đuổi bằng đủ mọi cách, cậu ấy đều không đồng ý.
Một vài người sau khi thấy "hoa rơi hữu ý, nước chảy vô tình", cũng không cố tình gây khó dễ, đánh trống rút lui, nhưng vẫn có một cậu tên Tiễn Đa ôm lấy quyết tâm "chưa đến Hoàng Hà lòng chưa dứt", bám lấy Dư Kiều không nhả.
Chỉ cần vô tình bắt gặp Dư Kiều, Tiễn Đa sẽ chặn cậu ấy lại, đọc thơ tình cho cậu ấy nghe, vô cùng phiền toái.
Dư Kiều có người bạn cấp ba cùng trường với chúng tôi tên là Triệu Vân Siêu, biệt danh là "anh Siêu", nghe nói năm lớp mười, mười một, cậu ta đứa học yếu điển hình, lần nào cùng đều yên vị trên ngai vàng hạng nhất từ dưới đếm lên, năm mười hai không biết được khích lệ thế nào, bỗng quyết chí tự cường, lúc thi đại học bỗng phản đòn thành công, trở thành thủ khoa toàn trường. Có thể nói là "không làm thì thôi, đã làm thì nhất định khiến mọi người nể phục." [1]
Nhưng mà Dư Kiều không hiểu cậu ta cao điểm như vậy, rõ ràng có thể chọn một trường đại học danh tiếng, tại sao lại tình nguyện đến học trường của chúng tôi. Tuy rằng đại học của chúng tôi cũng là trường trọng điểm xếp thứ 211, nhưng vẫn không thể nào sanh được với đại học Bắc Kinh hay Thanh Hoa.
Anh Siêu luôn rất quan tâm đến Dư Kiều, mỗi lần đến kì nghỉ đông nghỉ hè được về nhà, cậu ta luôn chủ động nhận trách nhiệm của sứ giả hộ hoa, xách vali giúp cậu ấy, ngồi xe lửa cùng cậu ấy, đưa cậu ấy về tận nhà.
Người trong ký túc xá chúng tôi nhất trí cho rằng anh Siêu và Dư Kiều rất xứng đôi, còn nói đùa rằng: "Anh Siêu không tệ đâu, Tiểu Kiều theo đi theo đi theo đi!"
Dư Kiều vênh mặt trả lời: "Được thôi!"
"Wow oh! Xa nhớ Công Cẩn năm nao, Tiểu Kiều vừa bước kiệu hoa theo chàng!" Chúng tôi chọc tiếp.
Dư Kiều tiếp tục vênh mặt nói: "Ý mình là, các cậu cứ đi theo cậu ta đi, mình không ý kiến gì đâu."
Tôi vội tránh né, "Đừng kéo mình vào, nếu mình theo cậu ta, vậy thì Lâm Tri Dật nhà mình biết phải làm sao bây giờ?"
Trưởng phòng nổi giận: "Hai người các cậu thật sự là người no không quan tâm kẻ đói! Đang muốn cùng nhau ngược chết cẩu độc thân đúng không?"
Dư Kiều bình tĩnh nói: "Thật ra đau khổ nhất không phải đói khát, mà là rất nhiều đồ ăn đặt trước mặt, nhưng lại không thể ăn được."
"..." Chúng tôi hết thảy đều câm nín.
* * *
Một hôm, trên đường đến lớp, Tiểu Kiều gặp anh Siêu, hai người cùng đi chung một đoạn, bỗng Tiễn Đa nhảy ra giữa đường.
"Dư Kiều, chúng ta có thể nói chuyện không?" Tiễn Đa cản đường Dư Kiều.
"Cậu có thể nói với tôi." Anh Siêu kéo Tiễn Đa sang một bên.
Tiễn Đa nhíu mày: "Cậu là ai? Đùng nhúng tay vào chuyện của người khác."
"Tôi là bạn trai của cô ấy." Anh Siêu thản nhiên nói.
Không chỉ Tiễn Đa bất ngờ, ngay cả Dư Kiều cũng sửng sốt.
Tiễn Đa nói với vẻ nghi ngờ: "Định lừa ai vậy? Hai ngày trước cô ấy còn chưa có bạn trai, bây giờ tự nhiên lại mọc ra một bạn trai, sao tôi lại không biết?"
Anh Siêu rất cao, nhìn xuống cậu ta, nói: "Chuyện cậu không biết hãy còn nhiều lắm! Tôi với cô ấy yêu nhau còn bải báo với cậu hay sao?"
Tiễn Đa vẫn còn cãi cố, "Tôi không tin."
"Không tin thì cậu hỏi cô ấy đi!" Anh Siêu nhìn về phía cô nàng Dư Kiều nãy giờ trông chẳng khác gì người ngoài cuộc.
Hả? Dư Kiều gãi đầu, phải trả lời thế nào đây? Nếu nói "Phải", vậy thì sau này có nhảy xuống sông Hoàng Hà cũng không rửa sạch, nhưng nếu nói "không phải", sau này không phải sẽ liên tục bị Tiễn Đa làm phiền sao?
Cậu ấy do dự một hồi, cuối cùng cũng cắn răng nói: "Đúng vậy, cậu ấy là bạn trai của tôi. Sau này nếu cậu có chuyện muốn tìn tôi, chi bằng cứ tìm thẳng cậu ấy đi, cậu ấy là người đại diện của tôi."
Tiễn Đa hoàn toàn hết hi vọng: "Được rồi."
Nhưng mà, lòng quyết tâm của Dư Kiều thật sự rất kiên định, cho đến tận khi đã tốt nghiệp đại học, có chết cậu ấy cũng không nhận mình đang yêu đương với anh Siêu, chỉ nhận là mình và anh Siêu là bạn tốt cùng nhau về nhà mỗi kì nghỉ, cùng đến lớp tự học buổi tối.
* * *
Sau khi tốt nghiệp, Dư Kiều đến Thâm Quyến, anh Siêu vốn đã tìm được việc ở quê, nhưng vừa hay tin Tiểu Kiều đi Thâm Quyến, cậu ta cũng từ chối công việc ở quê, chạy xuống miền nam.
Theo đuổi ngàn dặm như thế, cuối cùng cũng khiến Dư Kiều động lòng.
Sau khi tốt nghiệp một năm, hai người họ đã kết hôn thần tốc.
Biết tin, mấy chị em trong ký túc xá ai nấy đều thở phào nhẹ nhõm. Bởi vì chúng thôi thấy, cô gái tốt như Dư Kiều, cần một chàng trai thật lòng với cậu ấy bảo vệ cậu ấy cả đời, mà anh Siêu chính là người có thể đảm nhiệm việc ấy.
Có lần Dư Kiều gọi điện nói với tôi: "Đại Ninh, cậu có biết vì sao năm ấy kết quả thi đại học của Triệu Vân Siêu cao như vậy mà lại chạy đến học trường của chúng ta không?"
"Vì sao? Lúc điền nguyện vọng não cậu ta bị rơi vào nước à?"
"Anh ấy nói là vì mình. Bởi vì mình điền trường của chúng ta, anh ấy mới sửa nguyện vọng."
Tôi không kìm nén được, sáng mắt, "Wow, đúng là tình tiết trong phim thần tượng rồi! Cậu phải vui lên, xem cậu tìm được ông xã tốt chưa kìa!"
"Thật ra, chuyện tình cảm này thật sự rất kì diệu, trước đây mình và anh Siêu là bạn cấp ba, khi ấy mình vốn không hề có cảm giác gì với anh ấy, sau này anh ấy nói với mình, anh ấy đã bắt đầu thích mình từ tiết thể dục nào đó thời cấp ba rồi. Anh ấy thầm mến mình lâu như vậy, mình lại không hề hay biết."
"Sau này, lên đại học, nếu không phải Tiễn Đa làm phiền mình, anh ấy cũng không thể giả vờ làm bạn trai mình. Có thể cậu không tin, nhưng thời đại học, bọn mình thật sự rất trong sáng, không ai tỏ tình cả, càng đừng nói đến chuyện năm tay với cả hôn môi."
"Mãi đến sau khi tốt nghiệp, anh ấy chạy đến Thâm Quyến, mình mới nhận ra, thì ra, anh ấy thật sự nghiêm túc. Anh ấy từ bỏ điều kiện công việc tốt ở quê nhà, đến Thâm Quyến hai tháng mới tìm được việc, nhưng anh ấy chưa từng kể khổ với mình. Sau khi tìm được một công việc tốt, anh ấy mới chủ động tìm mình, bày tỏ với mình."
"Thật ra khi đó, mình đã nhận ra mình có tình cảm với anh ấy, bởi vì sau khi tốt nghiệp, mình rất hay nhớ về anh ấy. Ban đầu còn tưởng là vì không quen, sau này mới biết là đã thích người ta mất rồi."
"Vì vậy, anh ấy vừa thổ lộ cái là mình nhận lời ngay."
"Đại Ninh, cậu nói xem, có phải tình cảm rất kì lạ không? Rõ ràng người thương đang ở ngay cạnh mình, nhưng mình lại không biết. Bây giờ mình hay có cảm giác như "Chợt quay đầu, người ấy vẫn đứng dưới ánh đèn mờ ảo"."
Tôi im lặng nghe cậu ấy nói lâu như vậy, đáy lòng cũng bị cậu ấy chạm tới, tôi nói: "Ừ, nếu không sao lại có người hát "Tình yêu là thứ rất khó hiểu"."
"Cậu sửa lời bài hát rồi! Phải là "Nỗi nhớ là thứ rất khó hiểu"." [2]
Sau đó cuộc trò chuyện của chúng tôi hết chuyển từ lời bài hát rồi lại sang karaoke bản điện thoại, hát tình ca cho nhau nghe.
Hát xong, chúng tôi thở dài, đôi ta sau khi tốt nghiệp, một người ở Thâm Quyến, một người ở Bắc Kinh, lâu rồi chưa cùng nhau hát karaoke.
Sau đó, dường như hai chúng tôi đều nghe loáng thoáng thấy một giọng nam khác từ điện thoại của đối phương: "Đã gọi bao lâu rồi? Điện thoại đường dài không tính phí à!"
Thì ra, chúng tôi đã gọi điện suốt hai tiếng đồng hồ mà không hề hay biết, khó trách Lâm Tri Dật và anh Siêu cùng nổi bão.
* * *
Năm ấy, ký túc xá chúng tôi có tổng cộng sáu người, hai đoá hoa đẹp nhất khoa chúng tôi đều được phân đến ký túc xá của chúng tôi, một người là Dư Kiều mang dáng dấp một tiểu thư khuê các, người còn lại là cô con gái rượu của cha mẹ, Thi Thi.
Có lần, tôi hỏi Lâm Tri Dật: "Bên cạnh em có hai đại mỹ nữ, sao anh lại để ý đến em?"
"Bởi vì em đặc biệt chứ sao!"
"..." Chi bằng cứ nói trắng ra là tôi xấu đi.
Khi chúng tôi vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường, luôn mong có thể mau tốt nghiệp ra xã hội thể hiện bản thân, như trường học là nhà tù, giam cầm lý tưởng và tài hoa của mình vậy.
Đến khi ra xã hội rồi, chúng tôi lại hoài niệm quãng thời gian trên ghế nhà trường này. Nhớ lại quãng thời gian ấy, không chỉ hoài niệm bản thân của ngày xưa, mà còn cả những con người đáng yêu ngày xưa ấy, như Dư Kiều, trưởng phòng, chị em tốt trong ký túc xá, anh Siêu và cả cái người tên Lâm Tri Dật đã giúp tôi thoát kiếp cô đơn nữa, chính vì có họ, thanh xuân của tôi mới không đơn điệu.
=== ====== =====
Chú thích:
[1] không làm thì thôi, đã làm thì nhất định khiến mọi người nể phục: Nguyên văn là "bất minh đắc dĩ, nhất minh kinh nhân", một thành ngữ, ý chỉ những người bình thường không có gì nổi bật bỗng có thành tích kinh người. Thành ngữ trên được lấy từ bộ "truyện cười" của Tư Mã Thiên: "Chim này không bay thì thôi, một khi bay rồi thì sẽ cao vút tận trời xanh."
[2] Nỗi nhớ là thứ rất khó hiểu: Một câu trong ca khúc "Em bằng lòng" do Vương Phi thể hiện.