Phòng gia đình nơi họ bước vào có không khí yên tĩnh. Không thể làm công việc thường lệ, bà Bat4es thiu thiu ngủ bên lò sưởi. Frank Churchill ngồi ở chiếc bàn gần đấy, đang chăm chỉ bận rộn với cặp kính của bà.
Còn Jane Fairfax đang đứng quay lưng về phía hai người, mải mê với chiếc dương cầm của cô.
Tuy nhiên, dù đang bận rộn, gương mặt anh trai trẻ vẫn tỏ ra vui khi gặp lại Emma. Anh nói với giọng nhỏ nhẹ;
Thật là vui khi cô đến mười phút sớm hơn tôi dự kiến. Cô thấy tôi đang cố tỏ ra hữu ích; xin cho tôi biết tôi sẽ thành công.
Chị Weston nói:
Cái gì? Anh chưa xong à? Anh không thể sinh sống bằng nghề thợ bạc theo cách này.
Tôi không làm việc liên tục. Tôi giúp cô Fairfax điều chỉnh chiếc đàn; nó bị chông chênh vì tôi nghĩ được đặt trên sàn nhà không bằng phẳng. Bà thấy đấy, chúng tôi lấy giấy để chêm một chân. Bà rất tử tế mà nghe thuyết phục để đến đây. Tôi đã e bà phải vội về nhà.
Anh xoay sở để chị ngồi bên anh, tìm chiếc bánh nướng nhân táo ngon nhất cho chị, cố tạo cơ hội cho chị giúp đỡ hoặc cố vấn công việc của anh, cho đến khi Jane Fairfax sẵn sàng ngồi lại với chiếc đàn. Emma nghĩ Jane Fairfax chưa sẵn sàng vì lý do hồi hộp, vẫn còn xúc động vì mới nhận chiếc đàn không lâu, và cần thời gian để thể hiện tài năng trên chiếc đàn mới. Emma thương hại cho Jane dù là vì lý do nào, nhưng quyết không bỉêu lộ cảm nghĩ của mình.
Cuối cùng Jane bắt đầu chơi đàn. Dù vài đoạn đầu cô chơi còn yếu, dần dà chất lượng của chiếc đàn được phát huy. Chị Weston đã thích thú lúc trước, bây giờ thích thú thêm lần nữa . Emma góp lời ca ngợi. Chiếc đàn cũng được ngợi khen, với một ít ý kiến thiên vị cho phải phép.
Frank Churchill mỉm cười nói với Emma:
Dù Đại tá Campbell có nhờ đến ai, người này đã chọn lựa đúng đắn. ở Weymouth, tôi đã nghe nhiều người nói Đại Tá Campbell có trình độ thưởng thức cao. Những nốt nhạc cao có âm thanh dịu ngọt cho thấy chiếc đàn là đúng như ông và mọi người kỳ vọng. Cô Fairfax, tôi dám nói rằng ông ấy hoặc cho chỉ thị chi tiết, HOẶc tự mình biên thư cho Broađwood. Cô có nghĩ thế không?
Jane không quay lại nhìn. Cô không muốn nghe. Chị Weston đang trò chuyện với cô.
Emmar khe khẽ nói:
Thế là không công bằng . Tôi chỉ võ đoán thôi. Đừng làm cô ấy phân tâm.
Anh mỉm cười lắc đầu, ra vẻ như thể anh không còn gì để nghi ngờ và không muốn giữ kẽ. Rồi anh lại bắt đầu:
Cô Fairfax, những người cô quen biết hẳn đang vui thú ở Ireland trong dịp này. Tôi dám nói họ thường nghĩ đến cô, và tự hỏi đấy sẽ là ngày nào, ngày mà chiếc đàn được mang đến đây. Cô có nghĩ giờ này đại tá Campbell biết sự việc tiến triển như thế nào không? Cô có nghĩ đấy là do ông muốn giao hàng ngay, hoặc ông chỉ đưa ra yêu cầu chung chung, đặt hàng mà không đưa ra thời hạn, chỉ tuỳ theo sự thuận lợi?
Anh ngưng lại.
Không thể nào cô không nghe được. Cô đành phải đáp:
Tôi không nghĩ ra được gì cho đến khi nhận được thư của Đại tá Campbell. Tất cả chỉ là ức đóan.
ức đoán – đúng, đôi lúc người ta ức đoán đúng, đôi lúc sai. Ước gì tôi có thể ức đoán khi nào tôi siết chặt được con đinh tán này. Cô Woodhouse ạ, khi đang cật lực làm việc mà người ta trò chuyện thì toàn nói càn bậy. Tôi nghĩ những nghệ sĩ thực sự như cô đều giữ im lặng nhưng bọn quý phái chúng tôi làm việc khi nắm giữ thông tin – cô Fairfax nói về ức đoán. Đây này, việc đã xong. – Anh quay sang bà Bates – Thưa bà, tôi lấy làm vui đã sửa lại cặp kính của bà, dùng tốt được trong lúc này.
cả hai mẹ con nồng nhiệt cảm ơn anh. Để trốn tránh khỏi ngôn từ của người con, anh đi đến bên chiếc đàn để van nài cô Fairfax đàn thêm bản nữa. Anh nói:
Nếu cô vui lòng chơi một trong bản luân vũ mà chúng ta nhảy tối hôm qua, hãy để cho tôi sống lại với bản nhạc một lần nữa. Cô đã không thấy thích thú, cô có sự mệt mỏi cả buổi tối. Tôi tin cô thấy vui vì chúng ta không khiêu vũ với nhau nữa, nhưng tôi hẳn có thể cho tất cả trên đời – tất cả mọi thứ trên đời mà người ta có đây để kéo dài thêm nửa giờ.
Cô đàn tiếp.
Thật là tuyệt vời khi nghe lại một giai điệu đã từng làm cho người ta hạnh phúc! Nếu tôi không nhầm, đây là bản nhạc mà người ta chơi khi khiêu vũ ở Weymouth.
Cô nhìn anh một thoáng chốc, mặt đỏ bừng, rồi đàn bài khác. Anh cầm lấy một bản nhạc từ chiếc ghế gần chiếc đàn, rồi quay sang Emma nói:
Tôi chưa từng biết qua bản này. Cô có biết không?
Cramer.
Và đây là những giai điệu mới của Ireland. Tất cả đều được gửi theo chiếc đàn. Đại Tá Campbell rất chu đáo đấy chứ? Ông ấy biết cô Fairfax không thể tìm ra sách nhạc ở đây. Tôi đánh giá cao lòng quan tâm này, cho thấy thiện ý từ cả tấm lòng. Không có gì là gấp gáp, không có gì là thiếu sót. Chỉ có tình thương mến thật sự mới làm được như thế.
Emma ước gì anh đừng nói năng bộc trực, nhưng cô lấy làm thích thú, khi liếc nhìn Jane Fairfax cô kịp nhận ra nửa nụ cười mỉm; khi thấy khuôn mặt ửng đỏ cô nhận ra niềm vui thầm kín mà không cảm thấy thắc mắc về sự thích thú của mình, càng không ân hận mình đã ngộ nhận về Jane. Cô Jane Fairfax dễ mến, ngay thẳng này quả nhiên là đang ấp ủ tâm tư đáng bị khiển trách.
Anh mang tất cả bản nhạc đến cho Emma, và hai người cùng xem qua. Emma lợi dụng cơ hội này để thầm thì:
Anh nói quá thẳng thắn. Cô ấy phải hiểu ý anh ra sao.
Tôi mong cô ấy hiểu. Tôi muốn cô ấy hiểu tôi. Tôi không hề xấu hổ vì ý nghĩ của mình.
Nhưng tôi xấu hổ phần nào, và ước gì mình đã không nắm bắt lấy ý nghĩ đó.
Tôi vui vì cô đã nắm bắt, mà còn nói cho tôi nghe. Bây giờ tôi đã tìm ra chìa khóa cho tất cả dáng vẻ và hành động của cô ấy. Để cho cô ấy tự xấu hổ. Nếu sai trái, cô ấy tự nhận biết được.
Tôi nghĩ cô ấy nhận biết.
Tôi không nhận ra. Cô ấy đang chơi Robin Adair mà cô ấy rất thích.
Một lúc sau, chị Bates khi đi ngang qua cửa sổ nhận ra anh Knightley đang trên lưng ngựa.
Đúng là anh Knightley! Tôi phải nói chuyện với anh ấy nếu được, chỉ để cảm ơn. Tôi sẽ không mở cửa sổ này kẻo quý vị bị cảm lạnh, nhưng tôi có thể đi vào phòng mẹ tôi. Tôi tinh anh ấy sẽ vào khi biết có ai đang ở đây. Thật là vui có quý vị gặp nhau như thế này. Nhà cửa chật chội của chúng tôi rất hân hạnh đón tiếp!
Chị đã bước vào phòng bên khi vẫn còn đang mở miệng. Rồi chị mở cửa sổ, gọi đến anh Knightley, và mọi người đều nghe mồn một tiếng của chị như thể trong cùng một gian phòng.
Anh khoẻ chứ? Anh khoẻ chứ? …rất khoẻ, cảm ơn anh. Rất cảm kích anh đã cho đi nhờ xe tối hôm qua. Chúng tôi chỉ mới bắt đầu, mẹ tôi chỉ mới sẵn sàng. Xin mời anh vào, anh cứ vào. Anh sẽ gặp vài người bạn ở đây.
Chị Bates bắt đầu như thế, dường như anh Knightley muốn mọi người cũng nghe mình, nên anh cất giọng rõ ràng:
Cháu gái chị như thế nào, hở chị Bates? Tôi muốn hỏi thăm tất cả, nhưng đặc biệt là cháu gái chị. Cô Fairfax có khoẻ không? Tôi mong tối qua cô ấy không bị cảm lạnh. Hôm nay cô ấy thế nào? Xin cho tôi biết cô ấy khoẻ không.
Rồi chị Bates phải trả lời ngay trước khi anh muốn nghe chuyện khác. Người nghe cảm thấy nực cười, chị Weston hướng đến Emma một tia nhìn đầy ý nghĩa. Nhưng Emma vẫn lắc đầu tỏ ý nghi ngờ.
Chị Bates tiếp:
Rất cảm ơn anh! Rất cảm ơn đã cho đi nhờ xe.
Anh ngắt lời chị:
Tôi sẽ đi Kingston. Chị có nhờ gì không?
Ôi chao! Kingston à? Anh đi à? Ngày nọ, bà Cole nói muốn mua gì đấy ở Kingston.
Bà Cole có thể phái gia nhân. Tôi có thể mua gì cho chị không?
Không, tôi xin cảm ơn anh. Nhưng mời anh vào. Anh thử đoán có ai ở đây? Cô Woodhouse và cô Smith, đã tử tế đến thăm để nghe chiếc đàn mới. Anh cứ gửi ngựa ở Công xá rồi vào đây.
Anh nói với vẻ cân nhắc:
Vâng, có lẽ trong năm phút.
Ở đây cũng có chị Weston và anh Frank Churchill! Rất vui, nhiều bè bạn.
Không, bây giờ thì không được, xin cảm ơn chị. Tôi không thể lưu lại dù chỉ hai phút. Tôi phải đi Kingston càng nhanh càng tốt.
Ôi chao! Xin cứ vào. Họ sẽ rất vui được gặp anh.
Không, không, phòng của chị đã đầy. Ngày sau tôi sẽ đến thăm và nghe tiếng dương cầm.
À, tôi rất tiếc. Này, anh Knightley, buổi tối hôm qua thật vui, dễ chịu làm sao. Có bao giờ anh thấy khiêu vũ như thế chưa ? Vui phải không? Cô Woodhouse và anh Frank Churchill, tôi chưa bao giờ thấy hay ho như thế.
Vâng, đúng là thật hay. Tôi không thể nói kém hơn, vì tôi đoán cô Woodhouse và anh Frank Churchll nghe rõ từng lời. Và – anh càng cất tiếng to hơn – tôi thấy cũng nên nhắc đến cô Fairfax. Tôi nghĩ cô Fairfax khiêu vũ rất đẹp, còn chị Weston là người nhảy điệu đồng quê hay nhất ở Anh Quốc, không có ngoại lệ. Bây giờ nếu các bạn của chị có lòng cảm kích, họ sẽ nói cái gì đấy để đáp lại chị và tôi , nhưng tôi phải đi nên không thể nghe được.
Ôi chao! Anh Knightley, anh nán lại một tí, có một chuyện quan trọng – gây sốc! – Jane và tôi đều cảm thấy sốc vì mấy quả táo!
Có việc gì thế?
Cứ nghĩ đến việc anh đã gửi cho chúng tôi hết cả mớ táo còn lại! anh bảo anh có nhiều, nhưng bây giờ anh không còn gì cả. Chúng tôi thực sự bị sốc! Bà Hodges có thể tức giận. William Larkins đã nói với chúng tôi ở đây về việc này. Đáng lẽ anh không nên làm như thế, đúng là không nên.À! Anh ấy đã đi. Anh không bao giờ chấp nhận được cảm ơn. Nhưng tôi nghĩ đáng lẽ anh ấy nên lưu lại, và tiếc là đã không nói đến…À – co bước vào trở vào căn phòng – tôi đã không giữ anh ấy lại được. Anh Knightley không thể dừng bước. Anh ấy đang đi Kingston. Anh ấy hỏi tôi cần gì không…
Jane nói:
Vâng, mọi người đã nghe anh ấy tử tế muốn giúp, mọi người đã nghe tất cả.
Ôi trời! Vâng, cháu yêu ạ, cô biết cháu có thể nghe bởi vì cháu biết mà, cửa cái đang mở, và cửa sổ đang mở còn anh Knightley nói to tiếng. Chắc chắn là cháu đã nghe tất cả. Anh ấy nói "Chị có nhờ gì không"" nên tôi chỉ nói …Ôi chao! Cô Woodhouse, cô phải ra về à? Cô chỉ mới đến….cô thật tử tế.
Emma thấy đã đến lúc nên về nhà, chuyến thăm viếng kéo dài quá lâu. Khi cô xem đồng hồ, gần trọn buổi sáng đã trôi qua, thế nên chị Weston và anh Frank Churchill cũng muốn từ giã, chỉ có thể đi cùng hai cô gái tới cổng nhà Hartfield rồi họ trở về Randalls.